Batılıların “Egyptian” dediği "Ammiyye el-Masriyye" olarak bilinen fasih Arapça'dan türemiş pratik konuşma dili artık günümüzde neredeyse ayrı bir dil olarak kabul edilmekte. Wikipedia'da bile “Mısri” adıyla standart fasih Arapça’dan ayrı bir dil seçeneği olarak karşımıza çıkıyor. 94 milyonluk nüfusu ile Mısır günümüzde sadece Arap dünyasının değil Orta Doğu'nun en kalabalık ülkesi konumundayken, politik, kültürel ve ticari açıdan çevre ülkelerin de merkezi konumundadır. Ülke'nin resmi dili olan "Ammiyye el-Masriyye" de tüm Arap dünyasının ortak dili haline gelmiştir. Ancak Mısır Arapçası ile klasik standart Arapça arasında ciddi anlamda farklılıklar söz konusudur. Bazı dillerde var olan kitabî/fasih dil ile konuşma dili arasındaki fark özellikle Arapçada kendini yoğun bir şekilde gösterir. "Fusha" ve "Ammi" olmak üzere iki ayrı Arapça'dan söz etmek mümkündür. "Fusha", Kur'an'ın diline dayanan fasih, edebî Arapçadır. Kitaplarda, gazetelerde ve TV haberlerinde "Fusha" kullanılır. "Ammi" ise, halk dilidir. Günlük konuşmanın yanı sıra şarkılarda ve filmlerde de “Ammi” kullanılır. "Fusha" ile "Ammi" arasındaki fark, "Fusha" yazılır ama konuşulmaz. "Ammi" ise konuşulur ama yazılmaz. Bu fark nedeniyle Arapça konuşulan herhangi bir ülkede belli bir süre yaşamayan bir kişi çok iyi seviyede "Fusha" dediğimiz Kuran dilini bilse bile halkın konuşmasını neredeyse hiç anlayamaz. “Ammi” de Arapça konuşulan ülkelere göre farklılıklar göstermektedir. Her ülkenin her şehrin hatta her köyün kendine has bir “Ammi”si oluşmuştur. Bu farklılıklar nedeniyle Lübnanlı biri, Suriyeli ile nispeten daha kolay anlaşırken, Cezayirli ya da Faslı birinin Iraklı ile anlaşması zordur.
Günümüzde Arapça konuşanların rahatça anlayabildikleri tek bir "Ammi" vardır o da Mısır Arapçasıdır. Mısır'ın, 1922’de bağımsız bir ülke olarak yeniden doğmasından sonra sineması, dizileri, müziği, radyosu ve televizyonları ile Arap dünyasına gönderdiği öğretmenleri sayesinde Mısır "Ammi"si Arapça konuşulan ülkelerde ortak dil haline gelmiştir. Mısır “Ammi”sinde Türkçe’den geçmiş çok fazla kelime bulunmaktadır. Bunlar yaklaşık 450 senelik Osmanlı artı Kavalalı devirlerinin bakiyesidir. Telefonla aradığınız kişi ya da yol sorduğunuz birinden "efendim" şeklinde bir karşılık almak mümkündür. "İnci", "Nazlı", "Gülbahar", "Ayten" ve "Şirin" gibi kadın isimlerinin yanı sıra "Yılmaz" ve "Neşet" gibi erkek isimleri de Mısırlılar arasında hala kullanılıyor. "Arabacı", "postacı", "sofracı", "temelli", "tembel", "çorap", "çanta", "çizme", "kemer", "kundura" ve "nöbetçi" kelimelerini de Mısır'ın hemen tüm şehirlerinde duymak mümkün. Ayrıca "abi", "abla", "nine" ve "teyze" gibi akrabalarla ilgili terimlerin yanı sıra "hanım" sıfatı da en fazla duyulan kelimelerden bazıları. "Hanım" kelimesine bir de çoğul üreten Mısırlılar, "hanımlar" anlamında "havanım" diyor. Üstat, hazret, hocam, babacım, gibi taltif kelimeleri de Mısır “Ammi”sinde Türkçe aracılığıyla yerleşmiş kelimelerdir. Mesleki alanda da "başmühendis" ve "hekimbaşı" gibi içinde "baş" ekinin bulunduğu kelimeler dikkat çekiyor. Yiyeceklerle ilgili ise türlü yerine "türli", pastırma yerine "bastırma" ve poğaça yerine kullanılan "boğaca" kelimeleri dikkat çekiyor. Döner anlamında kullanılan "çevirmek" fiilinden türetilen "Şavirme"yi Mısır'ın her yerinde yemek mümkün. Bunların yanı sıra "boza", "gazoz", "portakal", "patates", "bira", "baklava", "çorba", "şiş", "sucuk", "hoşaf" ve "güllaç" gibi Türkçe yiyecek içecek isimleri kullanılmakta. Mısırlıların "başa" olarak telaffuz ettikleri "paşa" lakabı da ülkede en yaygın şekilde kullanılan Türkçe kelimelerin başında yer alıyor. "Paşa"nın çoğulu olarak ise "paşalar" anlamında "başavat" kelimesi kullanılıyor. "Onbaşı", "yüzbaşı" ve "binbaşı" gibi rütbeler ile "bölük", "piyade" ve "bayrak" gibi askeri terimler de Mısır ordusunda hala kullanılmaya devam ediyor. Mısır'da Hüsnü Mübarek dönemini sona erdiren 25 Ocak Devrimi'nde sıkça dillendirilen ve en fazla öne çıkan iki kelime "Tahrir Meydanı" ve "Baltacılar" Türkçe kökenliydi. Devrimin sembolü "Meydan et-Tahrir"deki "meydan" kelimesi Türkçe. Karşıt gruplara verilen "haydut ve eşkıya" anlamındaki "baltacı" kelimesi de Türkçedir. Bunlar ve bunlara benzer bir çok örnek ile Türkçe bu gün Mısır "Ammi"sinde yaşamaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder